Monsieur Verdoux

Chaplin'i hiç böyle görmediniz...

Monsieur Verdoux, 1947 yılında çekilen bir kara-komedi. Yönetmenliğini ve başrolünü üstlenen Charles Chaplin, alışılmış "Şarlo" tiplemesinden çok uzakta bir film ile seyircinin karşısına çıkıyor.

Filmin öyküsü aslında Orson Welles'e ait olsa da Chaplin öykünün haklarını satın alıyor ve filmi senaryolaştırmaya başlıyor. Sonuçta ortaya Chaplin'in en zeki filmim dediği eser ortaya çıkıyor.

Film aynı zamanda "Mavi Sakal" isimli eserden de besleniyor. 1929 yılında tüm dünyayı etkisi altına alan "Büyük Bunalım" yıllarından sonra işsiz kalan ve eşi ile çocuğuna bakmak zorunda kalan bir adamın, para kazanmak için zengin kadınları kandırıp onların parasını alması filmin konusunu oluşturuyor. Ancak bu öykü Chaplin'in zekice espirileriyle işleniyor.

Kahramanımız Henri Verdoux, gerekirse "yeni" eşlerini öldürebilecek kadar acımasız da olsa böceklere zarar vermekten çekinen, aşkını çok güzel anlatabilen, erdemler üzerinde uzun uzun konuşabilecek bir karakter olması filmin ilginç yanlarından sadece biri. Buna rağmen Chaplin'i alışılmışın dışında bir rolde görmek cidden ilginç.

Film bir "şarlo" filmi olmasada ondan esintilerde taşımakta. Örneğin bir iki sahnede görülen "gag"'lar ve ünlü hızlı para sayma sahnesi gibi planlar dikkat çekmekte. Özellikle filmin başında sanki sessiz bir filmiş gibi ara yazı gözükmesi bir nevi eski filmlere saygı duruş...

Tüm bunlara rağmen Monsieur Verdoux bambaşka bir film. Henri'nin şehirler arası yolculukları, çiçekçide telefonla bir bayana aşkını anlatması büyüleyici. Özellikle kimya konusunda ki bilgisi ile zehir hazırlaması ve bunun insanlar üzerinde denenmesi gerektiğini savunması Chaplin'e ilk defa korkuyla yaklaşmamıza neden oluyor.

Klasik sessiz filmlerinde olduğu gibi bu filmde de fakir kız karakteri çok önemli. Hapisten yeni çıkan kimsesiz bir kıza acıması ve son anda hayatını "bağışlaması" Henry'nin aslında çokta kötü biri olmadığını ifade ediyor.

Chaplin'in sosyal sorunlara bakışı bu filmde de yer almaktadır. Örneğin 2.Dünya Savaşı öncesi Nazilerin güç kazanması, silah tüccarlarının zengin olması ve "işte benim yapmam gereken iş buydu" demesi filmde öne çıkıyor. Ancak kuşkusuz filmin en önemli yeri Chaplin'in geçmişte yaptıkları nedeniyle teslim olması ve yargılanmasıdır. Bu bölümde Verdoux açıkça iyilik-kötülük, suç ve ceza gibi kavramları sorguluyor ve bir hayat eleştirisinde bulunuyor.

Sonuçta Monsieur Verdoux salt bir komedi filmi değil...aynı zamanda bir gerilim ve eleştiri filmi...

Gerçekten suçlu , sistemde ayakta kalmaya çalışan bir katil mi, yoksa bu sistemi devam ettirmek için milyonlarca insanı öldüren devletler, silah tüccarları mı?

Özellile Verdoux'nun sözleri bunun bir kanıtı gibi:

"Tek bir cinayet insanı katil yapıyor, milyonlarcasıysa kahraman. Büyüyen rakamlar insanı suçtan arındırıyor"

Onur ÇOBAN

18.11.2008