LÜTFİ AKAD

LÜTFİ AKAD

Lütfi Akad Türkiye’de sinema dilinin oluşup gelişmesinde en büyük emeğe sahip olan yönetmenlerden biridir.

Halep’ten İstanbul’a göç etmiş bir ailenin çocuğu olan Akad,1916 yılında dünyaya gelmiştir. Sonra Saint Jeanne d’arc Fransız okulunda ardından da Galatasaray Lisesinde öğrenim görmüştür. Ardından İstanbul Yüksek İktisat ve Ticaret okulunun Maliye bölümünü bitirmiştir.1940’lı yıllarda sinema üzerine yazıları yayınlanmaya başlamıştır. Sinema sektöründe birçok filmde çeşitli görevlerde çalıştıktan sonra yönetmenliğe başladı.
Bir romanda uyarlanan ilk filmi Vurun Kahpeye ile (1949) övgüyle karşılandı. Önemli bir gişe başarısı elde etmesi ona sinemada birçok avantaj sağladı. Daha sonra çektiği Lüküs Hayat, Tahir ile Zühre ve Arzu ile kamber filmleri başarısını daha da artırdı. Ardından en önemli filmlerinden biri olan Kanun Namına’yı çekti.(1952)www.onurcoban.com
Kanun Namına Türk sinemasındaki önemi tartışılmaz. Gerçek bir polisiye öyküden yola çıkılarak çekilen bu filmde ilk kez kamera tiyatro dekorundan çıkıp gerçek dünyaya çıkmaktadır. Tiplemeler, kamera hareketleri ve dinamik kurgusu ile o güne kadar yapılmış olan filmlere büyük bir üstünlük sağlamaktadır. Bu yıllarda Çalsın sazlar oynasın kızlar gibi bazı filmlerde çekmiştir.
Birçok başarılı filmin ardından Yaşar Kemal’in öyküsünde yola çıkarak Beyaz Mendil(1955) adlı filmini çekti. Bu filmle ilk kez köye yönelen yönetmen ayrıca gerçekçi bir anlatım benimsedi. Daha sonra Yalnızlar Rıhtımı(1959),Yangın var(1960),Üç tekerlekli Bisiklet(1961) gibi filmler çekti.Ayrıca Tanrının bağışı orman(1964) isimli belgeseli yaptı.

Akad için 1966 yılında çekmiş olduğu Hudutlar Kanunu çok önemlidir. Yılmaz Güney’le çalıştığı bu film yarı belgesel şekilde hazırlanmıştır.1967 yılında ise en önemli filmlerinden biri olan Kızılırmak-Karakoyunu çekmiştir. Kurbanlık Katil(1967) ve Vesikalı Yarim(1968) gibi filmlerle sanat hayatını sürdüren Lütfi Akad, Bir dönem bazı “piyasa” filmleri çekti.
Daha sonra en önemli eserlerinden olan Gelin(1973),Düğün(1973) ve Diyet(1974) adlı ünlü üçlemesini çekti.Gelin ve Düğün, göçle başlayan bir değişimin ve bu değişim içindeki var olma savaşının farklı açılardan işlenmiş öykülerdir.Diyet ise,büyük kente göç edenlerin sorunların işçi kesimindeki yansımalarıyla vermektedir.Düğün 1974 yılında Antalya Altın Portakal Film festivalinde en iyi film ve en iyi yönetmen ödüllerini kazanmıştır.
1975 yılında Ömer Seyfettin’in Ferman,Pembe İncili Kaftan,Diyet ve Topuz adlı öykülerini televizyon için çekti.Ayrıca Bir ceza Avukatının anıları gibi bazı televizyon eserlerinde görev aldı.

Lütfi Akad,1950’lere kadar tiyatrocuların egemenliğinde kalmış olan Türk Sinemasını kendine özgü nitelikler kazanması için çalışmış, bunu da başarmıştır. Konulara gerçekçi bir yaklaşım,gerçek insan tipleri ve davranışları filmlerinde oldukça fazla bir şekilde kullandığı metotlardır.Sinemacılar dönemi onunla birlikte başlamıştır.Bu ve bunun gibi birçok nedenden ötürü Lütfi Akad Türk Sinemasının en önemli yönetmenlerinden biridir.


ONUR ÇOBAN
İ.Ü. İletişim Fakültesi RTS

-2005-